Ακούστηκαν κατά την εξέλιξη του έργου και κατά τη συζήτηση μετά το τέλος του λέξεις και φράσεις με πολύ βαθιά σημειολογία, όπως "υπόγειο" (παραπομπή συνειρμικά στο Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι), "πηγάδι", "το βάθος της λίμνης" και "το άλλο βάθος της κάτω από το πρώτο βάθος", "δεν ξέρω γιατί το έκαμα", "η τρέλα" (πολλές φορές), "λίγες στιγμές πριν σκοτώσω την Τερέζα, δεν ήξερα ότι θα τη σκοτώσω" κ.λπ. Αυτή η σημειολογία των λέξεων και των φράσεων σχετίζεται άμεσα με το έργο της Ντυράς.

​

            Έχει εκφραστεί η άποψη ότι οι σχέσεις των ζευγαριών και γενικά των ανθρώπων στο συνολικό έργο της γαλλίδας συγγραφέα είναι ψίθυροι φαντασμάτων που ακινητοποιούνται σε κείμενο από την Ντυράς. Αυτοί οι ψίθυροι φαντασμάτων είναι τα "βρυχίσματα βραχνά", για τα οποία κάνει λόγο το Σολωμός στον Ύμνον εις την Ελευθερίαν. Ο εθνικός μας ποιητής, αναφερόμενος στη μάχη της Τριπολιτσάς, παρουσιάζει τους αμέτρητους ίσκιους των νεκρών Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία να ξεπετάγονται από τη γη και να σπιρουνίζουν ως φαντάσματα με "βρυχίσματα βραχνά" τους πολεμιστές, για να τους εξωθήσουν με ανίκητο θάρρος κατά των Τούρκων με σκοπό την άλωση και την απελευθέρωση της πόλης. Γράφει: «Εφαίνοντ’ ίσκιοι / αναρίθμητοι γυμνοί... / Τόσοι, τόσοι  ανταμωμένοι / επετιούντο από τη γη, / όσοι είν’ άδικα σφαγμένοι / από τούρκικη οργή. / Τόσα πέφτουνε τα θερι  ̶  / σμένα αστάχια εις τους αγρούς· / σχεδόν όλα εκειά τα μέρη / εσκεπάζοντο απ’ αυτούς… / Με τα μάτια τους γυρεύουν, / όπου είν’ αίματα πηχτά, / και μεσ’ στ’ αίματα χορεύουν / με βρυχίσματα βραχνά. / Και χορεύοντας μανίζουν / εις τους Έλληνας κοντά, / και τα στήθια τους εγγίζουν / με τα χέρια τα ψυχρά. / Εκειό το έγγισμα πηγαίνει / βαθειά μεσ’ στα σωθικά, / όθεν όλη η λύπη βγαίνει, / και άκρα αισθάνονται ασπλαχνιά» (στρ. 48  ̶  57).

​

            Όλα τα φαντάσματα ανεβαίνουν στον επάνω κόσμο από τον Άδη, από τον Κάτω Κόσμο, για να αποκαλύψουν μια πολύ σημαντική αλήθεια, για να εκδικηθούν, για να απαιτήσουν εξιλαστήρια θυσία, για να εμψυχώσουν προσφιλείς οικείους, για να ανταποκριθούν σε κάποια αδήριτη ανάγκη και για άλλους ευερμήνευτους ή υπερβατικούς λόγους. Έτσι, τα φαντάσματα στην αρχαία ελληνική τραγωδία, στο θέατρο του Σενέκα, στο ελισαβετιανό θέατρο, στα δημοτικά μας τραγούδια, στη νεότερη λογοτεχνία, στο ιαπωνικό θέατρο Νο και αλλού εκφράζονται με "βρυχίσματα βραχνά", ας είναι τα μηνύματά τους, οι προθέσεις τους ή οι απαιτήσεις τους όλες σχεδόν τις φορές φωνούμενος λόγος. Είναι βαθιάς σημασίας ο ρόλος των ειδώλων: του Δαρείου στους Πέρσες, του Αγαμέμνονα στις Χοηφόρες (δεν εμφανίζεται, αλλά εξωθεί από τον Άδη τον Ορέστη και την Ηλέκτρα) και της Κλυταιμνήστρας στις Ευμενίδες (στο όνειρο των Ερινύων) του Αισχύλου, του Πολύδωρου στην Εκάβη του Ευριπίδη, του Καλλιγούλα στην Apocolocyntosis, του Αχιλλέα στις Troades, του Λάιου στον Oedipus, του Θυέστη στον Agamemnon, της Αγριππίνας στην Octavia (ίσως νόθη) και του Τάνταλου στον Thyestes του Σενέκα, του Άμλετ στον Άμλετ, του Μπάνκο στον Μάκβεθ και των έντεκα ειδώλων στον Ριχάρδο Γ' του Σαίξπηρ, του Κωσταντή στην παραλογή Του Νεκρού Αδελφού, των ειδώλων στη Γέφυρα του θεάτρου Νο κ.ά.

​

            Οι ίσκιοι, τα φαντάσματα, ανεβαίνουν από τον Κάτω Κόσμο στον επάνω κόσμο. Αλλά ποιος είναι ο Κάτω Κόσμος; Είναι το υποσυνείδητο. Ανεβαίνουν λοιπόν τα φαντάσματα, οι ψίθυροι, τα "βρυχίσματα βραχνά" από το υποσυνείδητο του ανθρώπου στο συνειδητό του, στη συνείδησή του. Έχει γίνει αποδεκτό από την επιστήμη ότι το υποσυνείδητο του ανθρώπου αντιπροσωπεύει τα 9/10 της πνευματικής του οντότητας, ενώ μόνο το 1/10 αντιστοιχεί στις λειτουργίες της συνείδησής του. Έτσι, εξηγούνται τώρα οι λέξεις και οι φράσεις με τη βαθιά σημειολογία τους στο έργο της Ντυράς. Στην Κλαίρη Λαν, που γίνεται φόνισσα της Τερέζας, δραστηριοποιείται μια δύναμη ανιούσα από το σκότος της ψυχής της στο φως της απόφασής της, ανεβαίνει «ξαφνικά» ένα βαθιά κρυμμένο και άγνωρο απωθημένο του υποσυνειδήτου της στη συνείδησή της, με συμπέρασμά μας αυτή η «ξαφνική» ανάβαση στη συνειδητή δράση της τελευταίας στιγμής να χαρακτηρίζεται «τρέλα», να καταγράφεται ως απελευθέρωση της τύφλας και του πάθους από τον σκοτεινό κλωβό τους και ως έκρηξή τους, ως φονική απροσδόκητη δράση, στη διαύγεια της λογικής.

​

            Θα αναφέρω, κλείνοντας, ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτής της δισήμαντης διαδικασίας, της σκοτεινής και φωτεινής οντολογίας και δραστηριότητας του ανθρώπου. Η Μήδεια του Ευριπίδη είναι Κολχίδα, βάρβαρη, μάγισσα, γυναίκα ερωτευμένη, σύζυγος και μητέρα, που την τελευταία στιγμή για να εκδικηθεί όσο πιο άγρια μπορεί τον επίορκο σύζυγό της, τον Ιάσονα, σκοτώνει τα δυο παιδιά τους στην Κόρινθο. Το γεγονός ότι λυγίζει και μετανοεί δυο φορές για τη φονική απόφασή της φανερώνει την πάλη του τυφλού πάθους της και της φωτεινής λογικής της, αλλά με την τελική πράξη της που επισφραγίζεται με τον στίχο «θυμός δε κρείσσων των εμών βολευμάτων» (η οργή μου, το πάθος μου, η τυφλή μου παρόρμηση, η άγνοιά μου, το υποσυνείδητό μου, είναι ισχυρότερα από τη διαύγεια του νου μου, το φως της συνείδησής μου, στ. 1079) επαληθεύεται η  υπνώττουσα ύπαρξη του βαθιά κρυμμένου απωθημένου κακού, που με την ανάβασή του στο λάμπος της αποκάλυψης υποστασιοποιείται ως φρικιαστικός παραλογισμός, ως προσδόκητος τρόμος, ως ασύγγνωστη τρέλα.

​

            Και προσθέτω τώρα και τούτο: Εκείνο το κομμένο κεφάλι που περιπλανάται στον επάνω κόσμο τι είναι; Είναι η έξοδος στο φως από το σώμα της Τερέζας της αλήθειας της, της λογικής της από την αναπηρία της, του πάθους της Κλαίρης Λαν από τον φωλεό του υποσυνειδήτου της, του εγκλήματός της από τα πλέγματα των ενστίκτων της, του θανάτου από τη δωρεά της ζωής…

​

            Και ακόμη: Το ψευδώνυμο «Ντυράς» μήπως είναι μια κρύπτη, μια ειρκτή, ένα σκοτάδι του πραγματικού επωνύμου «Ντοναντιέ» της συγγραφέα, μήπως είναι ένα αλλόκοτο κρυφτούλι υποσυνείδητου και συνείδησης, ασυνείδητου και συνειδητού; Αυτή η ρητορική ερώτηση ενέχει την απάντηση.